Türk siyasetinde herkesin bildiği ve geçerliliğini her seçimde ispat etmiş en önemli gerçek ekonominin her şeyin üstünde olduğudur.

31 Mart 2024 yerel seçimleri de bunun en çarpıcı örneklerinden birini ortaya koymuştur.

2024 bazı bakımlardan yarattığı siyasi travma etkisiyle 1989 yerel seçimleriyle büyük benzerlikler göstermektedir.

Kimilerinin hafızasında tazeliğini korusa bile genellikle hatırlamayanların çoğunlukta olduğunu göz önüne alarak yaşananları bir kez daha gözden geçirmek yerinde olacaktır

ANAP’ın hükümet ettiği dönemde yaşanan ekonomik problemli ortamda SODEP ve HP’nin birleşmesiyle yeni bir oluşum olarak seçime katılan SHP Türkiye genelinde geçerli oyların %28,7’sini alarak 1. olarak çıkmayı başarmıştır.

1989 seçimlerinde seçmen sayısı 28 Milyon olmasına rağmen oy kullanan seçmen sayısı 23 milyon ve %81 olarak kayda geçmiştir.

2024 seçimlerinde ise nüfus artışı ve 18 yaş üzerindeki vatandaşlarımıza seçme ve seçilme hakkı verilmesi nedeniyle toplam seçmen sayısı çok atmıştır.

Toplam seçmen sayısı büyük bir artışla 61,5 milyona ulaşmıştır. Seçime katılım oranı ve geçerli oy oranlarında önemli düşüşler yaşanarak seçime katılım %78,5 olurken 2 milyonun üzerinde geçersiz oy kullanıldığı görülmüştür.

2024 seçimleriyle ilgili verdiğim her sayı izaha muhtaçtır.

Yapılan itirazların çoğunluğu da bu yüksek sayıdaki geçersiz oylardan kaynaklandığını göz önüne alacak olursak tespitin doğru olduğu kabul edilecektir.

Bu karşılaştırmadan yapılacak ilk çıkarım ülke yönetimiyle yerel yönetimlerin çoğunluğunun farklı partilerde olduğudur.

Başka bir deyişle ülke yönetimini Cumhur İttifakı elinde bulundurmasına rağmen yerel yönetimlerin çoğunluğu CHP’nin eline geçmiştir.

CHP uzun yıllar sonra %37,77 ile rahmetli Ecevit’in elinde bulundurduğu rekora bir nebze olsa da yaklaşmayı başarmıştır.

AKP ise oyların ancak %35,5’ini alabilmiştir. Bu suretle AKP 2019 seçimlerine göre yaklaşık %9luk kayba uğrarken CHP ise oyunu %8 arttırmıştır.

Bu oy oranları kazanılan belediye başkanlık sayılarını da belirlemiş CHP’nin açık bir seçim başarısını ortaya koymuştur.

1989 yılında iktidar olan ANAP’ın bir önceki seçime göre %20 oy kaybetmiş olmasına rağmen AKP’nin 2019’a göre kaybı daha düşük olup %9 civarındadır.

Yani AKP, ANAP’a göre daha az bir hasara uğramış gözükmektedir.

1989 da açık bir Demirel’in DYP başarısı olmasına rağmen 2024 de ise daha makul olmakla birlikte genç Erbakan’ın %6,2lik başarısı da göze çarpan bir diğer başarıdır.

Bu seçimin kazananlarından da önemli kaybedenleri de vardır. Bunlar uğradıkları yenilgi itibariyle Türk Milliyetçisi-Ülkücü kökenli partilerdir.

MHP, İYİP, ZP ve BBP’nin oy toplamları ancak %10’un üzerine çıkabilmektedir.

CHP ile DEM’in yapmış olduğu resmiyet kazanmamış Türkiye İttifakı’ndaki oylarını da hesaba katacak olursak bu günün Türkiye’sinde Kürtçü partilerin oyu Ülkücülerin oyundan fazladır.

Tek bir cümleyle özetlemek gerekirse Türk Milleti Ülkücüleri oy vermeyerek cezalandırmış gözükmektedir.

2024 seçim sonuçlarını gelecek yazılarımda da sizlerle birlikte değerlendirmeye devam edeceğim.

15 Nisan 2024

Ahmet Orhan