İşaret dili, işitme engelli veya işitme kaybı yaşayan bireylerin iletişim kurmalarına yardımcı olan bir iletişim yöntemidir. İşaret dili çeşitli alanlarda kullanılır ve işitme engelli topluluklar için önemli bir iletişim aracıdır. İşaret dili aşağıdaki yerlerde ve durumlarda kullanılabilir:

1. Eğitim: İşaret dili, işitme engelli öğrencilerin okullarda, üniversitelerde ve eğitim kurumlarında derslere katılmalarını ve öğrenmelerini sağlar. İşaret dilinde eğitim veren öğretmenler işitme engelli öğrencilere dersleri anlatır ve iletişim kurmalarına yardımcı olur.

2. İşyerleri: İşitme engelli bireyler, iş yerlerinde işaret dili kullanarak iş arkadaşlarıyla, müşterilerle ve yöneticilerle iletişim kurabilirler. Bazı iş yerleri, işitme engelli çalışanlar için işaret dilini destekleyen politikalar ve eğitimler sunar.

3. Kamu Hizmetleri: İşitme engelli bireyler, hükümet daireleri, hastaneler, polis departmanları ve diğer kamu hizmetlerine başvururken işaret dilini kullanabilirler. İşitme engelli bireylere hizmet veren kamu kurumları, tercümanlar ve işaret dilinde bilgili personel istihdam edebilirler.

4. Topluluk Etkinlikleri: İşitme engelli bireyler, spor etkinlikleri, kültürel etkinlikler, dinî ibadetler ve diğer topluluk etkinliklerine katılmak için işaret dili kullanabilirler. Bu tür etkinliklerde işaret dilini anlayan tercümanlar da bulunabilir.

5. Acil Durumlar: Acil durumlar sırasında işitme engelli bireylerin iletişim kurabilmesi için işaret dilinin kullanılması önemlidir. Acil durum hizmetleri, işitme engelli bireylerin ihtiyaçlarına yanıt vermek için işaret dilini kullanabilirler.

6. Aile İçi İletişim: İşitme engelli bireyler, aile üyeleriyle veya işitme kaybı yaşamayan bireylerle işaret dilini kullanarak iletişim kurabilirler. Bu, aile içi iletişimin sürdürülmesine yardımcı olur.

7. Medya ve Eğlence: Televizyon programları, filmler ve diğer medya içerikleri, işitme engelli izleyiciler için işaret dilinde tercüme edilebilir veya altyazılarla sunulabilir.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının Türk işaret dilini öğrenmek isteyenler, işitme engelliler okullarında öğrenim gören öğrenciler, Türk işaret dili eğitimi veren eğitimciler için hazırladığı Güncel Türk İşaret Dili (TİD) Sözlüğü’ne 150 ülkeden 4,5 Milyondan fazla erişim sağlandı.

Bakanlık tarafından 2017'de tidsozluk.aile.gov.tr/ internet adresinden kullanıcıların hizmetine sunulan Güncel Türk İşaret Dili Sözlüğü, Türkiye'nin 26 ilinden ve 113 Türk İşaret Dili anadili konuşucusundan elde edilen Türk İşaret Dili derlemine dayanıyor.

Video tabanlı olarak çevrim içi ortamda tasarlanan sözlük içerikleri, Türk İşaret Dili ve Türkçe olarak sunuluyor. Sözlüğün kullanıcı kitlesi arasında işitme engelli öğrenciler, Türk işaret dilini öğrenmek isteyenler, tercümanlar, özel eğitim öğretmenleri ve araştırmacılar yer alıyor.

2015 yılında yürütülen Türk İşaret Dili Araştırma Projesi kapsamında toplanan veriler çerçevesinde en fazla kullanım sıklığına sahip olan 2.000 sözcükten oluşan sözlükte işaret, anlam ve örnek olmak üzere üç farklı tür ve türlerine göre farklı arka plan rengi ile hazırlanan toplam 11.428 video yer alıyor.

Videolardaki tüm sözcüklerin transkripsiyonun ve Türkçe çevirisinin işitme engellilerin Türkçe öğrenimine, işitenlerin ise Türk İşaret Dili öğrenimine katkı sağlaması hedefleniyor. İngilizce çevirisi de olan sözlüğe 2017 yılından bu yana 150 ülkeden 4,5 milyondan fazla erişim sağlandı.

Kullanıcı, öğrenmek istediği işareti, Türkçe sözcükler ya da işaretin görsel özellikleri ile bulabiliyor. Videoları farklı hızda oynatma seçeneğiyle Türk İşaret Dili öğrencilerine kolaylık sağlaması hedefleniyor. Örnek videolar yardımıyla ise kullanıcı ilgili sözcüğün cümle içindeki kullanımı hakkında bilgi ediniyor.